Ogłoszenie upadłości nie oznacza całkowitego zakończenia postępowania oddłużeniowego. Jest to milowy krok w stronę zakończenia problemów finansowych, jednakże przed dłużnikiem pozostaje jeszcze spłata wierzycieli zgodnie z planem spłaty ustalonym przez sąd.
W toku postępowania po ogłoszeniu upadłości ustanawiany jest syndyk masy upadłości, który w ciągu najbliższych miesięcy będzie opiekunem upadłego i masy upadłości. Syndyk będzie zarządzał majątkiem upadłego oraz decydował o wielu kwestiach finansowych jego dotyczących. Prawidłowa współpraca z syndykiem może przyczynić się do szybkiego zakończenia postępowania w ramach spłaty wierzycieli.
Podsumowując, z chwilą ogłoszenia upadłości nie kończą się automatycznie problemy finansowe dłużnika. Dzieje się to dopiero z chwilą wydania przez sąd postanowienia o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego, oczywiście o ile wniosek o ogłoszenie upadłości wskazywał na wszystkich wierzycieli dłużnika.
Syndyk masy upadłości jest to osoba, która zarządza majątkiem upadłego. W aktualnym stanie prawnym do pełnienia funkcji syndyka może zostać wyznaczona jedynie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i licencję doradcy restrukturyzacyjnego wydawaną na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 242), albo spółka handlowa, której wspólnicy ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkowie zarządu reprezentujący spółkę posiadają taką licencję.
Syndyk-likwidator (w rozumieniu funkcji a nie zawodu) powoływany jest w przypadku ogłoszenia upadłości. W przypadku otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego powołuje się nadzorcę sądowego – w przypadku pozostawienia zarządu majątkiem dłużnikowi lub zarządcę – w przypadku zabezpieczenia postępowania poprzez odebranie dłużnikowi zarządu nad majątkiem.
Syndyka nie należy mylić z komornikiem. Syndyk jest bardzo ważną osobą w postępowaniu upadłościowym. Po ostatniej nowelizacji przepisów, pełni w nim kluczową rolę oraz podejmuje wiele ważnych decyzji. Dlatego tak ważna jest prawidłowa współpraca upadłego z syndykiem.
Nie należy mylić komornika z syndykiem, gdyż są to dwie zupełnie inne osoby.
Komornik ustanawiany jest w toku postępowania egzekucyjnego. Wybiera go co do zasady wierzyciel. Jego zadaniem jest zaspokojenie swojego klienta w jak największym stopniu.
Syndyk ustanawiany jest przez sąd w postępowaniu upadłościowym – z chwilą ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Syndyk zarządza majątkiem upadłego i sprawuje nad nim nadzór. Zawiadamia o upadłości Twoich wszystkich wierzycieli, a także instytucje finansowe i banki oraz pocztę, celem przekierowania korespondencji. Zajmuje się więc zadłużeniem upadłego w ujęciu kompleksowym.
Co najważniejsze syndyk działa w celu dokonania likwidacji majątku oraz oddłużenia dłużnika, jest to zasadnicza różnica, która odróżnia go od komornika, który ma na celu dokonanie egzekucji.
Masa upadłości – w postępowaniu upadłościowym to ogół zbywalnych praw majątkowych przysługujących upadłemu, przeznaczonych do zaspokojenia wierzycieli. Masa upadłości powstaje z dniem wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości i jest ściśle związana z osobą upadłego – nie posiada ani zdolności prawnej, ani zdolności do czynności prawnych.
W skład masy upadłości wchodzi co do zasady majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego. Domniemywa się, iż rzeczy znajdujące się w posiadaniu upadłego w dniu ogłoszenia upadłości należą do majątku upadłego.
Oczywiście, w przepisach są również pewne wyłączenia, które mówią, jakie składniki nie wchodzą do masy upadłości (art. 63-67a prawa upadłościowego), tj. m.in. mienie wyłączone od egzekucji na podstawie przepisów k.p.c
Po ogłoszeniu upadłości syndyk ma obowiązek skontaktować się z dłużnikiem. Spotkanie z syndykiem może odbyć się w jego kancelarii lub w miejscu zamieszkania upadłego. Syndyk ma obowiązek sprawdzić skład majątku upadłego. Co do zasady dokonuje on wizji w miejscu zamieszkania upadłego i spisu całego jego majątku. Pyta upadłego o dokonane ostatnio sprzedaże, darowizny lub otrzymane spadki. Musi on zweryfikować, czy dłużnik napisał prawdę we wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, gdyż podanie w nim nieprawdy może skutkować umorzeniem postępowania.
Syndyk powinien wytłumaczyć upadłemu zasady współpracy oraz ustalić wstępny plan działania w sprawie. Należy podkreślić, że tylko prawidłowa współpraca z nim doprowadzi do szybkiej spłaty oraz umorzenia długów.
Wysokość zajęcia wynagrodzenia przez syndyka określają przepisy Kodeksu Pracy, Prawa Upadłościowego oraz Kodeksu Postępowania Cywilnego. Działa on więc na podobnych podstawach, co komornik. Syndyk co do zasady zajmie połowę wynagrodzenia upadłego z tytułu umowy o pracę, jednakże jeżeli dłużnik ma zobowiązania alimentacyjne, to syndyk będzie mógł zająć 60% jego dochodu.
Powyższe zasady stosuje się do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.
Syndyk nie może zająć takiego dochodu jak alimenty, świadczenie 500+, diety, zasiłki rodzinne, zasiłki pielęgnacyjne, stypendia. Jeśli otrzymujesz wynagrodzenie za pracę, to syndyk może je zająć w części, ponad kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ta zajęta część wynagrodzenia wchodzi do masy upadłości. Natomiast część wynagrodzenia niepodlegająca zajęciu jest do swobodnej dyspozycji upadłego.
Art. 170 Prawa upadłościowego przewiduje przypadki zmiany i odwołania syndyka. Sąd zmienia syndyka na jego wniosek albo na podstawie uchwały rady wierzycieli podjętej w trybie określonym w art. 207a, co w praktyce zdarza się bardzo rzadko. Sąd zmienia również syndyka w przypadku cofnięcia albo zawieszenia syndykowi praw wynikających z licencji doradcy restrukturyzacyjnego, a jeżeli syndykiem jest spółka - w przypadku cofnięcia albo zawieszenia praw wynikających z licencji doradcy restrukturyzacyjnego wspólnikom ponoszącym za zobowiązania spółki odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkom zarządu reprezentującym taką spółkę.
Zmiana syndyka może zasadniczo więc nastąpić wyłącznie na jego własny wniosek, który jest dla sądu wiążący.
Zgodnie z art. 167 Prawa upadłościowego, jeżeli syndyk został odwołany lub w przypadku zmiany syndyka przed dniem złożenia sprawozdania ostatecznego, zachowuje on prawo do zaliczek pobranych zgodnie z art. 164 do czasu ustalenia wynagrodzenia ostatecznego. Ustalając wynagrodzenie ostateczne w postępowaniu upadłościowym, w którym funkcję pełniło kilku syndyków, sąd rozdziela wynagrodzenie między nich proporcjonalnie do czasu pełnienia funkcji w postępowaniu, przy czym sąd może zdecydować o odstąpieniu od proporcjonalnego podziału, w szczególności jeżeli jest to uzasadnione zróżnicowanym wpływem poszczególnych syndyków na zaistnienie okoliczności, o której mowa w art. 162 ust. 2 pkt 1, oraz ich nakładem pracy. Sąd wydaje postanowienie w przedmiocie wynagrodzenia ostatecznego na wniosek syndyka złożony w terminie tygodnia od dnia złożenia ostatecznego planu podziału albo doręczenia mu postanowienia o odwołaniu lub zmianie syndyka albo umorzeniu postępowania.
Syndyk spienięża majątek upadłego, jednak na nieco innych zasadach niż komornik. Syndyk prowadzi przetarg sądowy a wcześniej dokonuje odpowiednich ogłoszeń. Zazwyczaj syndyk wymaga wpłaty wadium przetargowego, co ma na celu uwiarygodnienie oferenta, że jego zamiarem nie jest tylko podbijanie ceny, ale rzeczywisty zakup nieruchomości.
Co istotne, upadłemu przysługuje ochrona przed bezdomnością. Jeżeli jesteś właścicielem domu lub mieszkania, w którym zamieszkujesz, po ogłoszeniu upadłości będziesz mógł wraz z bliskimi dalej tam mieszkać, ale nie dłużej niż do czasu sprzedaży nieruchomości przez syndyka. Co więcej, z sumy uzyskanej ze sprzedaży domu lub mieszkania wydzielana będzie kwota (odpowiadająca przeciętnemu czynszowi najmu w tej samej lub sąsiedniej miejscowości), za którą dłużnik będzie mógł przez dwa lata wynajmować mieszkanie dla siebie i swojej rodziny. O wysokości tych kwot będzie decydował sąd, uwzględniając szczególne okoliczności danej sprawy.
Należy jednak wskazać, że sprzedaż przez syndyka w toku postępowania upadłościowego nieruchomości upadłego wywołuje takie same skutki w stosunku do umowy najmu lub dzierżawy, jak sprzedaż w postępowaniu egzekucyjnym.
Nabycie nieruchomości upadłego sprzedanej przez syndyka nie zostało wymienione też jako wyjątek od ogólnego zakazu eksmisji w czasie epidemii, dlatego też tytuł wykonawczy nakazujący opróżnienie mieszkania upadłego, w czasie epidemii lub zagrożenia epidemicznego nie może zostać wykonany.
Na syndyku spoczywa obowiązek poinformowania o toczącym się postępowaniu odpowiednich organów, w tym właśnie pracodawcy/zakładu pracy. Jednakże, jeżeli współpraca pomiędzy upadłym z syndykiem będzie przebiegała prawidłowo, istnieje możliwość zaniechania powiadamiania zakładu pracy. Jeżeli boisz się, że pracodawca po powzięciu informacji o ogłoszeniu upadłości zwolni Cię, poinformuj o tym syndyka. Jemu również powinno zależeć na tym, abyś utrzymał źródło utrzymania.
Należy zaznaczyć, że obowiązkiem upadłego jest poinformować syndyka o każdej zmianie pracy.
Zdarza się, że krótko po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej następuje całkowita blokada kont dłużnika. Należy więc pamiętać, aby po ogłoszeniu upadłości pozostawić sobie gotówkę na podstawowe utrzymanie – na wszelki wypadek. Konta zostaną bowiem odblokowane dopiero, gdy syndyk zleci odpowiednią dyspozycję lub złożysz dyspozycję dotyczącą środków wyłączonych z masy upadłości na podstawie art. 63 Prawa upadłościowego. Syndyk zostanie również zawiadomiony o posiadanych kontach.
Należy wskazać, że upadły nie może samodzielnie przekonać banku do umożliwienia dostępu do konta, dlatego tak ważna jest prawidłowa współpraca z syndykiem.
Zgodnie z art. 69 ust. 3 Prawa upadłościowego domniemywa się, że rzeczy znajdujące się w posiadaniu upadłego w dniu ogłoszenia upadłości należą do majątku upadłego. Rzeczy dłużnika, które znajdują się w jego nieruchomości wchodzącej w skład masy upadłości, również do niej więc należą i syndyk ma prawo je spieniężyć.
Do masy upadłości nie wchodzą jednak mienie, które jest wyłączone od egzekucji według przepisów ustawy Kodeks postępowania cywilnego, tj.:
1) przedmioty urządzenia domowego niezbędne dla dłużnika i jego domowników, w szczególności lodówka, pralka, odkurzacz, piekarnik lub kuchenka mikrofalowa, płyta grzewcza służąca podgrzewaniu i przygotowywaniu posiłków, łóżka, stół i krzesła w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników oraz po jednym źródle oświetlenia na izbę, chyba że są to przedmioty, których wartość znacznie przekracza przeciętną wartość nowych przedmiotów danego rodzaju;
pościel, bielizna i ubranie codzienne, w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu;
2) zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny na okres jednego miesiąca;
3) jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce potrzebne do wyżywienia dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny wraz z zapasem paszy i ściółki do najbliższych zbiorów;
4) narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych;
5) u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę – pieniądze w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy lub u dłużnika, będącego osobą fizyczną wykonującą działalność gospodarczą – pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie;
6) przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową;
7) produkty lecznicze w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 974 i 981) niezbędne do funkcjonowania podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej przez okres trzech miesięcy oraz niezbędne do jego funkcjonowania wyroby medyczne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1565);
8) przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny.
To, jak długo będzie trwała spłata długów upadłego po ogłoszeniu upadłości, zależy od wielu czynników. Przede wszystkim, od wysokości zadłużenia, wysokości uzyskiwanych przez dłużnika dochodów, wartości jego majątku czy współpracy z syndykiem.
Co do zasady plan spłaty nie powinien być dłuższy niż 36 miesięcy. Jest on jednak wydawany na podstawie projektu planu spłaty wierzycieli, który tworzy syndyk. Zanim więc sąd wyda postanowienie w omawianym przedmiocie, syndyk musi wyrazić swoją opinię co do sytuacji finansowej i możliwości zarobkowych upadłego. Jeżeli jednak popadłeś w niewypłacalność w sposób zawiniony, to plan spłaty wierzycieli może być zasądzony na okres dłuższy, maksymalnie na okres 7 lat. Wykonanie planu spłaty wierzycieli kończy się umorzeniem zobowiązań upadłego.
Niemniej, sąd pomija ustalenie planu spłaty wierzycieli, jeżeli osobista sytuacja upadłego w sposób oczywisty wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. W takim przypadku sąd wydaje postanowienie o umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli.
Odpowiedź na powyższe pytanie wymaga analizy konkretnego przypadku. Kiedy doszło do owego „przepisania”? Czy była to darowizna, czy inna czynność prawna? Należy wskazać bowiem na art. 127 ust. 1 Prawa upadłościowego, zgodnie z którym bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego lub dla osoby trzeciej.
Jeśli darowizna na rzecz członka rodzina nastąpiła w ciągu 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o upadłość konsumencką, sędzia-komisarz może taką czynność unieważnić, niezależnie od tego, czy składnik majątku został sprzedany, czy darowany. Do unieważnienia dochodzi już w toku postępowania upadłościowego, nie na drodze osobnego postępowania.
Co do czynności dokonanych wcześniej niż rok przed złożeniem wniosku, syndyk ma prawo wytoczyć tzw. skargę pauliańską.
Przepisy wprost zaliczają pojazd mechaniczny jako podlegający zajęciu przez syndyka. Sprawa jest jednak bardziej skomplikowana, jeżeli upadły jest jednym ze współwłaścicieli samochodu. Syndyk, w zależności od przysługującego udziału we współwłasności samochodu oraz jego wartości zdecyduje, co z nim zrobić. Najczęściej samochód zostaje sprzedany, a zysk podzielony stosownie do owych udziałów. Niestety nawet w sytuacji, gdy auto służy np. dojazdom do pracy, jest ono spieniężane.
Jeżeli wynagrodzenie wpływa na polski rachunek bankowy, lub upadły pracuje za granicą, jednak ma polskiego pracodawcę, to jego wynagrodzenie zostanie z pewnością zajęte przez syndyka. Co do zasady, do masy upadłości nie wchodzi jednak wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu. Zakres dopuszczalnego zajęcia określają zaś już przepisy Kodeksu pracy.
Kwota wolna od zajęcia nie wchodzi do masy upadłości i upadły może nią swobodnie rozporządzać. W upadłości konsumenckiej syndyk może zająć maksymalnie połowę wynagrodzenia za pracę. Jeżeli upadły posiada zobowiązania alimentacyjne, syndyk może zająć 60 % wynagrodzenia za pracę.
Wynajmujemy mieszkanie, jednak chcielibyśmy się przeprowadzić. Niestety to które znaleźliśmy jest droższe (ceny poszły w górę a my mamy obecnie czynsz z 2020 roku bez zmian).
Czy w ogóle mogę się przeprowadzić? Czy najpierw zapytać syndyka? Nie wiem co zrobić
W podanej sytuacji należałoby w pierwszej kolejności omówić problemową sytuację z syndykiem, gdyż i tak będzie on musiał zostać poinformowany o ewentualnej zmianie miejsca zamieszkania. Czy w toku likwidacji majątku doszło do sprzedaży nieruchomości upadłego? Z sumy uzyskanej ze sprzedaży mieszkania lub domu jest przydzielona odpowiednia kwota na pokrycie czynszu najmu. Ma ona odpowiadać przeciętnemu czynszowi najmu mieszkania w tej samej lub sąsiedniej miejscowości, w lokalu o przeciętnym standardzie. Jest on ustalany dla każdego indywidualnie.
Zgodnie z art. 176 ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe, syndyk zawiadamia placówki pocztowe o ogłoszeniu upadłości. Placówki te doręczają syndykowi adresowane do upadłego przesyłki pocztowe. Syndyk, w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania przesyłki, zawiadamia upadłego o otrzymaniu przesyłek pocztowych, które nie dotyczą masy upadłości lub których zatrzymanie nie jest potrzebne ze względu na zawarte w nich wiadomości, oraz umożliwia upadłemu odebranie tych przesyłek. Doręczenie przesyłki pocztowej dla upadłego uważa się za dokonane z upływem trzydziestu dni od dnia doręczenia przesyłki pocztowej syndykowi.
Odpowiadając więc na pytanie – tak, syndyk może otwierać korespondencję, gdyż aby ocenić, czy jest ona związana z masą upadłości, musi się z nią zapoznać.
Jeżeli zobowiązanie zostało wykazane w toku postępowania upadłościowego – zawarte w liście wierzycieli – firma nie może domagać się innych środków niż tylko te, jakie mają zostać wypłacone zgodnie z planem spłaty. Jeżeli plan spłaty został wykonany, firma nie może domagać się dalszych kwot. Co więcej, po ogłoszeniu upadłości wierzyciele powinni kontaktować się z syndykiem.
Jeżeli po całkowitym zakończeniu postępowania upadłościowego oraz prawidłowym wykonaniu planu spłaty wierzyciel będzie domagać się pozostałych pieniędzy, istnieje możliwość złożenia przeciwko nim zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa nękania oraz jednocześnie wniosku lub pozwu o zapłatę zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych.
Odpowiedź na zadane pytanie nie jest jednoznaczna bowiem nie sprecyzowano, o jaką spółkę chodzi. Upadłość konsumencką może ogłosić komandytariusz w spółce komandytowej, akcjonariusz w spółce komandytowo-akcyjnej, wspólnik spółki z o.o., akcjonariusz spółki akcyjnej i przedsiębiorca przekształcony w jednoosobową spółkę kapitałową.
Nie może ogłosić upadłości konsumenckiej m. in. wspólnik w spółce jawnej, partner w spółce partnerskiej, komplementariusz w spółce komandytowej i komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej.
Zwrot podatku trafia w ręce syndyka i zaliczany jest na poczet masy upadłości. Po ogłoszeniu upadłości obowiązkiem syndyka jest poinformowanie o tym Urzędu Skarbowego wraz z jedoczesnym wnioskiem o przekazanie mu informacji o ewentualnym zwrocie podatku.
Syndyk zaliczy do masy upadłości również ulgę podatkową na dzieci (zwrot podatku) i przejmie kwotę, którą chce zwrócić Urząd Skarbowy.
Brak jest przepisu, który z jednej strony pozwalałby, a z drugiej strony zabraniałby wcześniejsze dokonanie wszystkich należnych spłat. W związku z tym, że wcześniejsza spłata wierzycieli jest dla nich korzystna wydawałoby się, że odpowiedź na zadane pytanie powinna być twierdząca. W praktyce sprawa nie jest jednak taka prosta, gdyż poprawa sytuacji finansowej upadłego może wpłynąć na zmianę planu spłaty na jego niekorzyść. W przypadku znacznej poprawy sytuacji majątkowej upadłego zarówno bowiem dłużnik, jak i jego wierzyciele mogą wystąpić z wnioskiem o zmianę planu spłaty. Sąd nie zmieni jednak planu spłaty, jeśli poprawa sytuacji majątkowej spowodowana została zwiększeniem się wynagrodzenia za pracę lub dochodów z innej działalności zarobkowej upadłego.
Podsumowując, wcześniejsze wykonanie planu spłaty wierzycieli zazwyczaj jest możliwe. Jednakże, to sąd upadłościowy podejmuje taką decyzję, po wszechstronnym rozważeniu sytuacji upadłego.
Jeżeli upadły nie może wywiązać się z obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli z uwagi na czasową utratę pracy, sąd może zmienić plan spłaty na jego wniosek. Możliwe jest bowiem przedłużenie terminu spłaty wierzytelności na dalszy okres.
Należy wskazać, że utrata pracy musi być obiektywnie usprawiedliwiona. Celowe zwolnienie się z pracy najpewniej nie spowoduje, że sąd zgodzi się na ustępstwa dla upadłego.
Sąd może jednak uchylić plan spłaty i umorzyć niespłacone zobowiązania upadłego jeżeli niemożność wykonywania pracy ma charakter trwały – tj. np. w sytuacji takiego pogorszenia się stanu zdrowia upadłego, który uniemożliwia wykonywanie jakiejkolwiek pracy zarobkowej.
Ogłoszenie upadłości bez ustalania planu spłaty wierzycieli jest możliwe w bardzo ograniczonym zakresie. Zgodnie z art. 49116 Prawa upadłościowego, sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Kluczowa jest więc trwała niezdolność do wykonywania jakichkolwiek spłat.
Jeżeli niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli wynikająca z osobistej sytuacji upadłego nie ma charakteru trwałego, sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli pod warunkiem, że w terminie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli upadły ani żaden z wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli, na skutek którego sąd, uznając, że ustała niezdolność upadłego do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli, uchyli postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli i ustali plan spłaty wierzycieli.
Niestety samochody osobowe wchodzą w skład masy upadłości i mogą zostać spieniężone przez syndyka nawet, jeżeli stanowią środek transportu do pracy. Syndyk, w zależności od przysługującego udziału we współwłasności samochodu oraz jego wartości zdecyduje, co z nim zrobić.
Być może, jeżeli wartość pojazdu okaże się niewielka, syndyk odstąpi od sprzedaży, Najczęściej jednak samochód zostaje sprzedany, a zysk podzielony stosownie do udziałów.
Zgodnie z art. 63 Prawa upadłościowego, nie wchodzi do masy upadłości mienie, które jest wyłączone od egzekucji według przepisów ustawy Kodeks postępowania cywilnego. Z kolei jak stanowi art. 831 Kodeksu postępowania cywilnego, nie podlegają egzekucji świadczenia z pomocy społecznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, do których zaliczają się zasiłki celowe.
Zasiłki celowe z pomocy społecznej nie mogą więc być zabrane przez syndyka. Świadczeniem z pomocy społecznej jest np. zasiłek okresowy.
Co do zasady możliwe jest zawieranie przez upadłego tzw. drobnych umów w zwykłych, bieżących sprawach życia codziennego.
Niemniej po ogłoszeniu upadłości należałoby skontaktować się z syndykiem i poinformować go o woli zawarcia umowy z operatorem sieci komórkowej. Syndyk oceni, czy owa umowa może być zawarta i czy zalicza się do tzw. drobnych spraw. Jeżeli np. kwota abonamentu opiewałaby na znaczną sumę z uwagi na wysoką wartość telefonu, syndyk raczej nie zgodzi się na zawarcie umowy. Co innego, jeżeli umowa będzie opiewać na niewielką kwotę.
Odpowiedź na zadane pytanie odnajdziemy w treści art. 49115 ust. 4 Prawa upadłościowego, zgodnie z którym ustalając plan spłaty wierzycieli, sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności oraz stopień zaspokojenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym.
Należy wskazać, że Sąd będzie brał pod uwagę nie faktycznie uzyskiwane przez upadłego zarobki, które mogą być celowo zaniżone, ale jego możliwości zarobkowe. Oznacza to, że sąd przyjmie średnią wysokość zarobków uzyskiwanych na rynku pracy przez osoby o podobnych kompetencjach.
Co istotne, sąd weźmie również pod uwagę stopień zaspokojenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Należy więc na bieżąco spłacać swoje zadłużenie nawet w niewielkich kwotach, w miarę swoich możliwości.
Jeżeli pozostawaliście Państwo w ustroju wspólności majątkowej, to zobowiązanie z umowy kredytu hipotecznego staje się wymagalne, ale tylko w stosunku do upadłego. W odniesieniu do małżonka upadłego umowa wciąż obowiązuje.
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie powoduje też wygaśnięcia hipoteki. Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, cały dług jest postawiony w stan wymagalności, a także w dalszym ciągu jest zabezpieczony hipoteką.
Z chwilą ogłoszenia upadłości udział w nieruchomości wchodzi do masy upadłości. Jednakże bardzo często spieniężenie udziału jest trudne do przeprowadzenia. Jeżeli sprzedaż udziału w nieruchomości jest niemożliwa lub wiązałaby się ze znacznymi trudnościami, Sąd ma możliwość wyłączyć taki składnik majątkowy z masy upadłości. Nie istnieje jednak w tym zakresie żadna procedura.
Sąd w sposób indywidualny będzie każdorazowo badał, czy istnieje szansa na zaspokojenie wierzycieli z danego składnika masy upadłości. W jednej sprawie już po jednej próbie sprzedaży zapadnie decyzja o wyłączeniu, w innych natomiast nie będzie jej w ogóle.
Należy zaznaczyć, że dłużnik ma prawo mieszkać w swojej nieruchomości do czasu oferowania jej do sprzedaży osobom trzecim.
Zgodnie z art. 127 Prawa upadłościowego, bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego lub dla osoby trzeciej.
Darowizna jest więc bezskuteczna w stosunku do masy upadłości, jeśli została dokonana w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, co oznacza, że syndyk może zaspokoić się z przedmiotu darowizny. Darowizna dokonana w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest bezskuteczna z mocy prawa ex lege bez potrzeby zaskarżania tej czynności.
Bezskuteczność darowizny może również zostać stwierdzona przez sąd w trybie przewidzianym przez przepisy prawa cywilnego. Ucieczka przed egzekucją z majątku poprzez dokonanie darowizny zwykle jest dla wierzyciela niekorzystna, a zatem w większości przypadków jest pokrzywdzeniem wierzyciela. Istotne jest, czy w chwili dokonywania darowizny dłużnik był niewypłacalny.
Decyzja o zamknięciu postępowania upadłościowego z powodu trudno zbywalnego składnika majątku należy zawsze do syndyka. Czas oczekiwania na jej podjęcie może być bardzo różny, w zależności od okoliczności sprawy.
Spieniężenie majątku przez syndyka powinno nastąpić w ciągu kilkunastu miesięcy. Jeśli jednakże w skład majątku upadłego wchodzą składniki trudne do spieniężenia (np. udział we własności mało atrakcyjnej nieruchomości), to czas trwania właściwego postępowania upadłościowego może potrwać nawet klika lat.
Syndyk może doprowadzić do umorzenia postępowania upadłościowego. Spowoduje to, że nie zostanie ono zakończone w taki sposób, aby upadły nie miał już długów. W szczególności jeżeli upadły nie wskaże lub nie wyda syndykowi całego majątku, niezbędnych dokumentów lub w inny sposób nie wykonuje ciążących na nim obowiązków, sąd, z urzędu albo na wniosek syndyka lub wierzyciela, po wysłuchaniu upadłego, syndyka, a w razie potrzeby także wierzycieli, umarza postępowanie, chyba że uchybienie przez upadłego ciążącym na nim obowiązkom nie jest istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
Sąd umarza też postępowanie, jeżeli zostanie ujawnione, że dane podane przez dłużnika we wniosku o ogłoszenie upadłości są niezgodne z prawdą lub niezupełne (a to może wykryć syndyk), chyba że niezgodność lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
Wykonanie planu spłaty wierzycieli jest ogromnym sukcesem upadłego. Po wykonaniu obowiązków określonych planem spłat upadły powinien złożyć do sądu pismo, w którym wykazuje, że ustalony plan spłat wykonał. Upadły powinien przedłożyć też sądowi dowody wykonania zobowiązań. Sąd wyda wtedy kluczowe dla dłużnika postanowienie – stwierdzające wykonanie planu spłaty i umorzenie zobowiązań upadłego. Jest to postanowienie definitywnie kończące postępowanie upadłościowe. Upadły może powoływać się na złożone wcześniej coroczne sprawozdania.
Co najistotniejsze dla dłużnika, po wydaniu postanowienia o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności powstałych przed ustaleniem planu spłaty wierzycieli.
Upadły powinien zadbać o to, by sąd koniecznie, jak najszybciej wydał przedmiotowe postanowienie. Tak długo bowiem, jak sąd upadłościowy nie wyda stosownego postanowienia, pozostałe zobowiązania nie ulegną umorzeniu – ma ono charakter konstytutywny.
Odpowiedź na zadane pytanie zależy od tego, o jaką odprawę chodzi. Co do zasady odprawa jest zajmowana przez syndyka. Odprawa z tytułu zwolnień grupowych oraz odprawa emerytalno-rentowej zostanie zajęta przez syndyka i zaliczona do masy upadłości.
Odprawa ekonomiczna - z ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2018 r. poz. 1969) podlega takiej samej ochronie przed potrąceniami jak wynagrodzenie za pracę.
Odprawa (emerytalna oraz ta związana z ustaniem zatrudnienia spowodowanym „przyczynami organizacyjnymi”) podlegają ochronie przed potrąceniami na identycznych zasadach, jak wynagrodzenie za pracę. Natomiast zgodnie z art. 87 Kodeksu pracy, potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
1) w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych - do wysokości trzech piątych wynagrodzenia;
2) w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych - do wysokości połowy wynagrodzenia.